Ondernemingsplan voor zzp'ers: het voorbeeld 

Als (startende) ondernemer kan het soms nodig zijn om een ondernemingsplan voor je eigen bedrijf te hebben, bijvoorbeeld om potentiële investeerders aan te trekken of subsidies aan te vragen die jij nodig hebt. Een ondernemingsplan helpt je om je doelstellingen helder voor ogen te hebben.

1. Maak een ondernemingsplan maken volgens de lean methodiek

Hopelijk heb je een duidelijk idee van wie je bent, wat voor bedrijf je wilt opzetten en wat je sterke kanten zijn. Dan kan je nu concreet je plannen op papier zetten.

Met een businessplan schep je duidelijkheid over wat je biedt aan je klanten, zodat je dat ook kunt communiceren. Het opstellen hiervan kost echter tijd. Die besparen wij je graag! Met de lean methodiek test je of je onderneming een succes wordt.

Test of je onderneming een succes wordt
Een snelle manier om te testen of je idee of onderneming een succes gaat worden is de lean planning methodologie. Dit bespaart je het schrijven van een uitgebreid business plan en bespaart dus ook een hoop tijd!

Alle dingen die je nu definieert - van je persoonlijke analyse tot de doelgroepbepaling en het marktonderzoek - heb je nodig voor je marketingstrategie. Hiermee kun je alle mogelijke media inzetten om je klant daadwerkelijk te bereiken en jouw product of dienst aan de juiste man/vrouw te krijgen.

2. Definieer het probleem dat jij oplost

Wat je ook verkoopt - of dat nou een kunstwerk is, een nieuw raamkozijn of een coachingstraject - je wil ernaar streven dat je met jouw bedrijf één probleem het best oplost voor je potentiële klanten of doelgroep. Ja, de kans is groot dat je doelgroep last heeft van meerdere probleem.

Echter is één probleem het meest prangend en daar wil je doelgroep dus ook het liefst wat aan doen… Daar kom jij om de hoek. Natuurlijk kun jij in werkelijkheid meerdere problemen voor ze oplossen, maar als je alles tegelijk voor ze wil oplossen en dat zo naar je doelgroep communiceert, ben je alweer minder onderscheidend. 

Schrijf de volgende dingen op:

• Hoe snel en urgent hebben mensen nodig wat jij verkoopt?
• Hoe relevant is je bedrijf over 5 jaar? Hoe ga jij meebewegen als de behoefte verandert?

3. Specificeer je product of dienst

Schrijf op wat je dienst of product uniek maakt voor je doelgroep. Kijk hierbij naar wat jou onderscheidt ten opzichte van jouw concurrenten. Één onderscheidende factor is in ieder geval dat jij jij bent. Er is niemand hetzelfde als jij, met jouw skill set en jouw brein; dat alleen is al uniek. Bekijk ook welk specifieke probleem je oplost voor je doelgroep. 

4. Bepaal je doelgroep

Beantwoord de volgende vragen om een helder beeld te krijgen van je doelgroep:

• Wat is het meest prangende probleem van je doelgroep?
• Wat zijn hun belangrijkste behoeften (in relatie tot jouw product of dienst)?- Hoe groot is je doelgroep?
• Waar kun je je doelgroep vinden - fysiek en online? 
• In welke branche is je doelgroep werkzaam?
• Wat zijn de beroepen van je doelgroep?
• Welke taal spreekt je doelgroep?
• Hoe gaat je doelgroep jou vinden? Welke social media kanalen gebruiken ze?

Hoe bepaal je je doelgroep?
Je doelgroep is een deel van de maatschappij waar je impact op wilt maken met jouw dienst of product. Vaak gaat het om een groep mensen of organisaties die een aantal relevante kenmerken gemeenschappelijk hebben. Je kunt je doelgroep definiëren aan de hand van termen als leeftijd, geslacht, uitgavenpatroon, opleidingsniveau, interesses of kernwaarden.

Idealiter heb je een doelgroepomschrijving die zeer specifiek is. Denk bijvoorbeeld aan: ‘Ik maak films voor yogascholen in de Randstad die hun bereik op social media willen vergroten’ of ‘Ik help fulltime werkende tweepitters in Deventer zich overdag geen zorgen te maken over de zorg van hun dierbare hond’. 

Hoe specificeer je je doelgroep?
Tip: De meeste banken zoals bijvoorbeeld de Rabobank, doen veel brancheonderzoeken en publiceren daar regelmatig over. Ook kan je veel handige informatie vinden over je doelgroep bij Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Wil je nog meer weten over doelgroepen? Dan raden wij je aan om een kijkje te nemen bij de acht Mentality Milieus van Motivaction. 

5. Bepaal je ideale klant

Heb je bovenstaande zaken duidelijk op papier staan? Top! Dan kan je je ideale klant gaan beschrijven. Dit is de klant met wie jij heel graag samen wilt werken en waar je energie van krijgt. Is dat een man van eind 40, die een timmerbedrijf heeft en nu samen gaat werken met zijn zoon? Of een jonge vrouw die net afgestudeerd is en op zoek is naar haar eerste baan in de ICT, maar overweegt om naar het buitenland te verhuizen? 

Hoe bepaal je je ideale klant?
Je ideale klant is het type mens uit je doelgroep waar je het liefst mee samen werkt en dat zijn misschien twee of drie verschillende typen mens. Je doelgroep bestaat dus uit meer mensen dan je ideale klanten. Hoe beter jij jouw doelgroep en ideale klant kunt beschrijven, hoe beter je je doelgroep leert kennen.

Hierdoor weet je ook hoe ze aangesproken willen worden en kun je beter met hen communiceren. Zo werk je uiteindelijk ook sneller met mensen waar je blij van wordt.

Beantwoord onderstaande vragen om je ideale klant helder op papier te krijgen:

Checklist businessplan

Kies je er toch voor om een uitgebreid businessplan te schrijven? Dan kan je deze checklist gebruiken. Deze dingen kun je opnemen in je businessplan:

6. Marktonderzoek

Weten wat de huidige trends zijn in de markt waar jij aan het ondernemen bent of gaat is een must-have. Zo kun je inspelen op bepaalde trends. Ook geeft de huidige markt onderzoeken je een goed beeld van hoe jij van toegevoegde waarde kan zijn voor je klanten, op een unieke manier. Die unieke toegevoegde waarde heet ook wel een USP: een Unique Selling Point.

Onderzoek je concurrenten

Scan het internet om te zien wie je grootste concurrenten zijn. Neem daarin ook je indirecte concurrenten mee. Indirecte concurrenten zijn zzp’ers en ondernemingen die de doelgroep van dezelfde behoefte voorzien, maar met andere producten of diensten.

Voorbeeld: Spa en hun concurrenten
Denk bijvoorbeeld aan het merk Spa: een van hun directe concurrenten is Chaudfontaine (dit merk verkoopt ook water) en hun indirecte concurrent is Coca Cola (ook zij geven mensen vloeibaar lekkers om de dorst mee te lessen). Schrijf direct op wat jouw (in)directe concurrenten succesvol maakt. Daarbij kan je letten op branding, functionaliteit, service, prijs, doelgroepspecificatie en succesvolle implementaties van nieuwe technieken etc.  

Tip: Open Google en tik een zoekwoord in die jouw toekomstige klant ook zou kunnen stellen. Denk bijvoorbeeld aan ‘Portretfotograaf Breda’ en kijk welke ondernemingen op de eerste twee pagina’s tevoorschijn komen - dit zijn hoogstwaarschijnlijk allemaal jouw concurrenten.

7. Maak een SWOT-analyse

Nu je weet wie je doelgroep en je concurrenten zijn, kan je een SWOT-analyse doen. Hierbij kijk je naar je sterke punten, je zwakke punten, je kansen en bedreigingen.

Waarom moet je een SWOT-analyse doen?
Om te kijken of er ergens een gat in de markt zit waar jij in kan springen om van je onderneming meteen een succes te maken. Ook kunnen sterke en zwakke punten het je inzicht geven in waar je op moet letten in je onderneming, je marketing en de opzet van je bedrijf.

Wat is het doel van een SWOT-analyse?
Dat jij helder hebt wat jouw toegevoegde waarde is en wat het voordeel is dat jij biedt ten opzichte van je concurrenten.

• Wat maakt jou beter, sneller, toegankelijker of relevanter?
• En hoe kun jij je service/product nog beter maken dan de andere freelancers die al in jouw markt opereren?

De antwoorden op deze vragen rijzen na deze analyse. 

Hoe doe je een SWOT-analyse?
Om de SWOT-analyse op te stellen, stel je jezelf de volgende vragen:

• Hoe goed ken je de industrie/branche waarin jij opereert?
• Welke kennis die je nu hebt komt van pas?
• Hoe groot is de markt waarin je opereert?
• Hoe makkelijk is het om aan klanten te komen?
• Hoeveel kost het om aan klanten te komen?
• Welke kennis mis je nog?
• Hoe groot en relevant is je huidige netwerk?
• Hoeveel vraag is er naar soortgelijke producten/diensten?
• Zijn er vergunningen nodig?
• Heb je een startkapitaal nodig?
• Zijn er subsidies beschikbaar in je stad, in Nederland, binnen je branche of in Europa?
• Zijn er technologische ontwikkelingen die in jouw voordeel werken of die jouw onderneming kunnen bedreigen? Denk hierbij aan robotisering, kunstmatige intelligentie, nieuwe materialen, productiemethoden en de trends in de markt.
• Wat is de beste plek om jouw diensten/producten aan te bieden? 

8. Financieel plan maken

Om zeker te weten dat je door kunt gaan met je onderneming, is het handig om financieel sterk te staan. Daarvoor heb je te weten hoeveel je gaat verdienen, hoeveel eruit gaat en of je nog extra bronnen nodig hebt. Wat rekenwerk vooraf kan je enorm veel voordelen opleveren. Met een financieel plan onderzoek je welke uur- of productprijs je gaat rekenen, wat je inkomen precies gaat worden en of je investeringen nodig hebt. En als bezig bent is het natuurlijk belangrijk om goed te rapporteren.

Hoe maak je een financieel plan?
Beantwoord de volgende vragen:

• Welke kosten heb je voordat je kan beginnen? Heb je een investering nodig?
• Wat gaan je basiskosten* worden?
• Hoeveel omzet verwacht je in het eerste jaar?
• Hoeveel moet je vragen (per uur of per product) om winst te kunnen maken?
• Hoeveel declarabele uren ga je per week hebben (dit zijn dus de uren die je in rekening brengt bij klanten)? 

* Bij basiskosten kan je denken aan: 

• Marketing
• Bedrijfspand
• Rente
• Materiaal
• Verzekeringen
• Reiskosten
• Administratiekosten
• Afschrijvingskosten
• Onvoorziene kosten

9. Valideer je idee

Interview je potentiële klanten

Dit doe je om nogmaals te ondervinden wat het meest prangende probleem is van je doelgroep. Daarnaast test je meteen of deze fijne mensen bereid zijn om de prijs te betalen die jij in gedachten hebt voor de oplossing die jij biedt met jouw product of prijs.

Daarnaast is een interview een ideaal moment om je klant beter te leren kennen. Het is handig om een bestand aan te maken en hierin te noteren wat je doelgroep vertelt. Je kunt letterlijk citaten of quotes bewaren, omdat je dan weet welke taal je klanten spreken.

Dit kun je in je marketing en communicatie - op je website, in je advertenties, op flyers en in emails - dan verwerken. Zo voelt je doelgroep zich sneller aangesproken en heb je er sneller een klant bij die je écht kunt helpen en die ook bereid is om te betalen. 

10. Vergeet dit niet te doen als je start...

Het kan zijn dat je na je eerste validatie moment terug moet naar de tekentafel om je product of dienst aan te passen, omdat uit je interviews blijkt dat je doelgroep eigenlijk net niet zoekt wat je aanbiedt. Misschien heb je zelfs een beter idee gekregen of weet je nu precies wat je moet tweaken om de plank precies juist te slaan.

Dit is waarschijnlijk ook het moment waarop kwartjes vallen en dingen samenvallen. De kans is groot dat je nu helder hebt wat je te bieden hebt en hoe je onderneming er (voor nu) uit gaat zien. Gefeliciteerd!